Ένας μετά το άλλον, μεμονωμένοι πολίτες, γνωστοί bloggers, Αυτοδιοικητικοί και άλλοι, δηλώνουν την αντίθεσή τους στην προοπτική καύσης ως εναλλακτικού καυσίμου των προϊόντων RDF/SRF στην περιστρεφόμενη κάμινο γνωστής τσιμεντοβιομηχανίας της Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Σε σχετικό ρεπορτάζ διαβάζω μάλιστα, ότι Δήμαρχοι της Δυτικής Θεσσαλονίκης απευθύνουν σε βουλευτές της πόλης μας κοινή επιστολή, εκφράζοντας δυσφορία διότι «οι διαδικασίες προωθούνται ερήμην των δημοτικών αρχών και των τοπικών κοινωνιών της δυτικής Θεσσαλονίκης, καθώς δεν έχει προηγηθεί απολύτως καμία διαδικασία διαβούλευσης».
Ωστόσο πόσο δικαιολογείται η τόση έκπληξη για αυτή την εξέλιξη; Και πώς φτάσαμε σήμερα να «πνιγούμε» στα σκουπίδια;
Ας αρχίσουμε με την λυπηρή περιπέτεια της Ανακύκλωσης στην Ελλάδα. Οι μπλε κάδοι που υποδέχονται τα ανακυκλώσιμα υλικά, έχουν μπει στη ζωή μας από το 2001. Τότε ιδρύθηκε η Ελληνικής Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ). Ως προς τη μετοχική της σύνθεση, το 35% των μετοχών ανήκει στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) ενώ το υπόλοιπο ανήκει σε βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις που σύμφωνα με τον Νόμο είναι υποχρεωμένες να μεριμνούν για τη συλλογή και την αξιοποίηση των συσκευασιών των προϊόντων τους.
Είκοσι χρόνια μετά, και τα αποτελέσματα αυτής της αξιοσημείωτης συλλογικής προσπάθειας δείχνουν στασιμότητα. Ο εθνικός στόχος για το 2020 ήταν η Ανακύκλωση να «αδειάσει» τους πράσινους κάδους και να αποφορτίσει τους ΧΥΤΑ ως 70%. Αυτός ο στόχος δεν έχει επιτευχθεί ούτε κατά 20%. Και πώς να γίνει αυτό, αφού το επόμενο κρίσιμο βήμα μετά την εισαγωγή του μπλε κάδου, που είναι ο διαχωρισμός των απορριμμάτων κατά είδος στην πηγή -δηλαδή σε κάθε νοικοκυριό- και η εναπόθεσή τους σε ξεχωριστούς «μπλε» κάδους (δηλαδή άλλος για χαρτί, άλλος για γυαλί, άλλος για αλουμίνιο, συσκευασίες, κλπ), έχουν περάσει 20 χρόνια και ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί, και μάλλον ούτε πρόκειται.
Η νοοτροπία του Έλληνα, «έξω από το σπίτι μου, έξω από την αυλή μου και όπου θέλουν ας τα πάνε», ήρθε και έδεσε με την «απροθυμία» των αιρετών κάθε βαθμίδας να δαπανήσουν πολιτικό κεφάλαιο για να την αλλάξουν. Έτσι όσον αφορά την διαχείριση των απορριμμάτων μείναμε στην «αδαή ευημερία» της δεκαετίας του ‘70. Κάπως έτσι κύλισε ο τέντζερης 20 χρόνια, μέχρι που συνάντησε το «καπάκι» του. Το «καπάκι» είναι η ανάκτηση ενέργειας από τα απορρίμματα -δηλαδή η καύση- που ενώ έπρεπε να αποτελεί συμπληρωματική μορφή διαχείρισης, όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια κάθε άλλου είδους ανάκτησης, εμείς -δηλαδή ο ΦΟΔΣΑ ΠΚΜ- την κάναμε βασικό μέσο μείωσης του όγκου των αστικών απορριμμάτων πριν καταλήξουν σε υγειονομική ταφή στους ΧΥΤΑ.
Ο ΦΟΔΣΑ ΠΚΜ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων, Περιφέρεια Κεντρ. Μακεδονίας) είναι αναγνωρισμένο Νομικό Πρόσωπο και η διοίκηση του απαρτίζεται εξ ολοκλήρου από τις εκάστοτε αιρετές Διοικήσεις των Δήμων της Κεντρικής Μακεδονίας.
Προς ενημέρωση όλων, έχει προ πολλού αποφασίσει για την εγκατάσταση όχι ενός, αλλά 2 Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), τα οποία μάλιστα έχουν ψηφίσει οι αντιπροσωπείες των Δήμων ότι θα κατασκευαστούν και θα λειτουργήσουν με ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Ιδιωτικού & Δημοσίου Τομέα). Ένα χωροθετημένο ανατολικά της πόλης και ένα δυτικά -πιθανώς σε περιοχή του Ωραιοκάστρου- με ετήσια δυναμικότητα εκατοντάδων χιλιάδων τόνων ΑΣΑ (Αστικών Στερεών Απορριμμάτων). Σε αυτά τα εργοστάσια θα καταλήγουν τα λεγόμενα Σύμμεικτα Απορρίμματα όχι μόνο από Θεσσαλονίκη αλλά και από άλλους όμορους νομούς (!). Με τον όρο Σύμμεικτα Απορρίμματα περιγράφεται το περιεχόμενο των γνωστών μας «πράσινων» κάδων. Ιδού λοιπόν που ο πράσινος κάδος παρέμεινε πρώτη επιλογή των Ελλήνων και πήρε δυναμικά τη ρεβάνς από τον μπλε!
Αυτό που λογικά είναι αυτονόητα γνωστό σε όλους τους Δημάρχους είναι ότι το ΚΥΡΙΟ ΠΡΟΪΌΝ των εν λόγω υπό κατασκευή ΜΕΑ, είναι ένα ομογενοποιημένο συσσωμάτωμα από επεξεργασμένα απορρίμματα με θετική θερμογόνο δύναμη (άρα χαρακτηρίζεται ως «καύσιμο»), που αν και επιδέχεται πολλών περεταίρω κατηγοριοποιήσεων βάσει σύστασης, δομής και υγρασίας, αποκαλείται διεθνώς ως RDF/SRF (Refuge Derived Fuel/Solid Refuge Fuel).
Ερωτώ λοιπόν τους αυτοδιοικητικούς που ορισμένοι εξ αυτών κατόπιν εορτής «βγαίνουν από τα ρούχα τους»:
- Αυτά όλα τα σκουπίδια που τώρα καταλήγουν στη Μαυροράχη, δεν θα κοστίσει στον ελληνικό λαό, ένα σημαντικό ποσόν για να τα συγκεντρώσουμε στις ΜΕΑ και να τα επεξεργαστούμε;
Ενημερωτικά, μόνο η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) Δυτικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι προγραμματισμένης δυναμικότητας περίπου 300.000 τόνων ανά έτος και θα εξυπηρετεί 10 Δήμους που αποτελούν το 64% των παραγόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης. Μέσω ΣΔΙΤ, ιδιωτικός φορέας σύμπραξης θα αναλάβει τη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας. Η διάρκεια σύμβασης έχει συμφωνηθεί στα 27 έτη εκ των οποίων τα 3 αφορούν την κατασκευή και τα 24 τη λειτουργία. Το κόστος κατασκευής ανέρχεται σε 118 εκ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Αφού λοιπόν η πρόθεση από σχεδιασμού των μονάδων ήταν να μετατρέψουμε τα αστικά στερεά απορρίμματα (ΑΣΑ) κατά μεγάλο ποσοστό σε «καύσιμο» -ωστόσο αμφιβόλου θερμικής απόδοσης και υπόπτου ως προς τις εκπομπές απαερίων καύσης του- γιατί εκπλησσόμαστε που βρέθηκαν «πελάτες» για να το κάψουν; Γιατί ορισμένοι πέφτουν από τα σύννεφα -αντί να απολογούνται- από μια προγραμματισμένη εξέλιξη από σχεδιασμού της λύσης διαχείρισης των απορριμμάτων μέσω των ΜΕΑ;
- Με δεδομένη και συμφωνημένη την κατασκευή και λειτουργία των 2 ΜΕΑ, τι ακριβώς αντιπροτείνετε να κάνουμε τους εκατοντάδες χιλιάδες τόνους RDF/SRF που θα παράγουν; Μήπως αντί να καεί το «καύσιμο», να μετατραπεί μετά από διάφορα «βαφτίσια» σε υλικό επίχωσης των χωματερών; Επειδή πρόκειται περί φιάσκου ολκής, θα πρότεινα ορισμένοι να αρχίσουν από τώρα να αναζητούν εξηγήσεις γιατί πλήρωσε ο ελληνικός λαός για εγκαταστάσεις και πρόσθετα κόστη διαχείρισης των ΑΣΑ, για να καταλήξουν «βαφτισμένα» ως υλικά επίχωσης τελικά πάλι στη χωματερή.
Με πρόσθετο αρνητικό επακόλουθο να πληρώσουμε επιπλέον και τα πρόστιμα στην Κομισιόν για τη μη συμμόρφωση με τους στόχους περί μείωσης των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ταφή. Διότι μόνο αφελείς δεν είναι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και σε αντίθεση με εμάς, παίρνουν πολύ σοβαρά τα θέματα περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Κάπου εδώ να ξεκαθαρίσουμε ότι η συγκέντρωση των Σύμμεικτων Απορριμμάτων από τους πράσινους κάδους και η οποιαδήποτε επεξεργασία/διαλογή τους εκ των υστέρων σε Μονάδες, ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΣΗΜΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΩΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. Το λέει και ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), που υπάγεται στην εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (πρώην Υ.Π.Ε.Κ.Α.), ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ). Ειδικότερα αναφέρει ότι «τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης δεν θα επιδοτούν καμία εργασία ανάκτησης αποβλήτων συσκευασίας από το ρεύμα των σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων, όπως για παράδειγμα, ανάκτηση αποβλήτων συσκευασίας σε Εργοστάσια Μηχανικής Διαλογής ΑΣΑ, καθώς τέτοιου είδους επιδοτήσεις έρχονται σε αντίθεση με το πνεύμα και την ουσία του νόμου περί εναλλακτικής διαχείρισης (ν.2939/2001, όπως τροποποιήθηκε από το ν.4496/2017) που υπαγορεύει τη χωριστή συλλογή των αποβλήτων συσκευασίας στην πηγή σε τέσσερα (4) χωριστά ρεύματα», (ΔΣ του ΕΟΑΝ, 27-2-2018).
Άρα λοιπόν αν θέλετε να μην «αναπνέετε» τα τοξικά σκουπίδια σας, ανακυκλώστε! Και ζητείστε από το Δήμο σας -αλλά και τους γείτονες σας- να πάρουν επιτέλους σοβαρά την υπόθεση της Ανακύκλωσης.
Είναι η μόνη λογική λύση.
Παντελής Κοσμίδης, Χημ. Μηχανικός
